Oruç tutarken mideyle ilgili sorunlar yaşamak oldukça yaygın bir durumdur. Bu süreçte özellikle kusma konusu, orucun geçerliliği açısından merak edilen hususlardan biridir. Kusmak orucu bozar mı, istemsiz kusma ile bilinçli kusma arasında fark var mı gibi sorular, birçok kişi tarafından araştırılmaktadır. Bu yazımızda, İslami kaynaklara göre zorla kusmanın oruca etkisini ve bu durumun orucu bozup bozmadığını detaylı bir şekilde ele alıyoruz.
Zorla Kusmak Orucu Bozar mı?
Oruç esnasında yaşanan mide bulantısı veya kusma durumu, kişiden kişiye farklılık gösterebilir. İslam alimleri, kusma ile ilgili hükümleri belirlerken kusmanın istemli mi yoksa istemsiz mi gerçekleştiğini dikkate almaktadır. Eğer bir kişi kendini zorla kusturursa, bu durum orucu bozabilir. Ancak, kusma istemsiz gerçekleşmişse, oruç geçerliliğini korur.
Kusmanın Oruç Üzerindeki Etkisi
Kusma, İslami literatürde vücut dışına bir şey çıkması olarak değerlendirildiğinden dolayı, bu durumun oruca etkisi farklı görüşlerle ele alınmaktadır.
İstemsiz Kusma
İstemsiz kusma, kişinin kontrolü dışında gelişen bir durumdur ve genellikle mide bulantısı veya hastalık nedeniyle meydana gelir. Eğer kişi istemsiz bir şekilde kusarsa ve ardından ağzını temizleyip yutkunmazsa, orucu bozulmaz. Çünkü bu durumda kişinin bilinçli bir müdahalesi söz konusu değildir.
Zorla Kusma
Zorla kusma, kişinin parmak sokarak, ilaç kullanarak veya herhangi bir fiziksel müdahale ile kendini kusturmasıdır. İslam alimlerinin büyük çoğunluğu, bilinçli olarak kusmanın orucu bozacağını ifade etmektedir. Çünkü bu durumda kişi kendi iradesiyle mide içeriğini dışarı çıkarmaktadır ve bu da orucun geçerliliğini etkileyebilir.
Kusma Sonrasında Yeniden Yutma
Eğer bir kişi kustuğunda ağzına gelen mide içeriğini tekrar yutarsa, bu durumda oruç bozulur. Çünkü bu, vücuda besin maddesinin geri alınması anlamına gelir ve orucu geçersiz kılar. Ancak, kişi hemen tükürerek ağzını temizlerse, oruç bozulmaz.
Zorla Kusmanın Orucu Bozup Bozmadığı Konusunda Farklı Görüşler
İslam alimleri arasında zorla kusmanın orucu bozup bozmadığı konusunda bazı farklılıklar bulunmaktadır.
Hanefi Mezhebine Göre
Hanefi mezhebine göre, kişi kendi iradesiyle kusarsa ve ağız dolusu kusma gerçekleşirse oruç bozulur. Ancak, istemsiz olarak gerçekleşen kusmalar orucu bozmaz. Eğer kişi kendi iradesiyle kusar ama mide içeriği geri yutulmazsa, oruç sadece mekruh hale gelir ancak bozulmaz.
Şafii Mezhebine Göre
Şafii mezhebi, zorla kusmanın orucu bozduğunu ifade etmektedir. Eğer bir kişi kendini kusturursa, orucu geçersiz sayılır ve kaza edilmesi gerekir.
Maliki ve Hanbeli Mezheplerine Göre
Maliki ve Hanbeli mezheplerine göre de, kişinin kendi iradesiyle kusması orucu bozar. Ancak, istemsiz olarak gerçekleşen kusmalar, oruca herhangi bir zarar vermez.
Zorla Kusmanın Orucu Bozmaması İçin Dikkat Edilmesi Gerekenler
Kusma durumu yaşayan kişilerin oruçlarını koruyabilmesi için dikkat etmesi gereken bazı önemli noktalar bulunmaktadır.
İstem Dışı Kusmalarda Panik Yapılmamalı
Eğer mide bulantısı nedeniyle istemsiz bir şekilde kusma yaşanırsa, kişi panik yapmamalıdır. Bu durumda oruç geçerliliğini korur ve sadece ağzın temizlenmesi yeterlidir.
Kusma Sonrası Ağız Temizlenmeli
Kusma sonrası mide içeriğinin geri yutulmaması için hemen ağız su ile çalkalanmalı ve temizlenmelidir. Aksi takdirde, mideye tekrar besin girişi olacağı için oruç bozulabilir.
Kendini Zorla Kusturmaktan Kaçınılmalı
Mide rahatsızlıkları yaşansa bile, kişi oruçlu olduğu sürece kendini zorla kusturmaktan kaçınmalıdır. Eğer sağlık açısından ciddi bir durum söz konusuysa, bir doktora danışmak en doğru seçenek olacaktır.
Sıkça Sorulan Sorular
Zorla kusma ve oruç konusunda en çok merak edilen soruların yanıtlarını aşağıda bulabilirsiniz.
Zorla kusmak orucu bozar mı?
Evet, bilinçli olarak yani zorla kusma durumunda oruç bozulur. Ancak, kişi istemsiz bir şekilde kusarsa, orucu geçerliliğini korur.
İstemsiz kusma orucu bozar mı?
Hayır, istemsiz gerçekleşen kusmalar orucu bozmaz. Ancak, kişi kustuğu şeyleri tekrar yutarsa, oruç bozulur.
Kusma sonrası ağız temizlenmezse oruç bozulur mu?
Eğer kişi kustuğu mide içeriğini geri yutmazsa orucu bozulmaz. Ancak, mideye herhangi bir geri dönüş olursa, oruç geçersiz olur.
Kusmak mekruh mudur?
Kendi iradesiyle kusmak bazı mezheplere göre mekruh sayılmaktadır. Ancak, hastalık veya mide rahatsızlığı nedeniyle kusma durumu mekruh olarak değerlendirilmez.
Oruç tutarken mide bulantısı hissedilirse ne yapılmalı?
Mide bulantısı yaşayan kişiler, kusma durumunu önlemek için derin nefes almalı ve mideyi yatıştırıcı yöntemler denemelidir. Eğer mide bulantısı geçmiyorsa, sağlık açısından oruca devam edip etmemek konusunda bir uzmana danışılmalıdır.
Kusma nedeniyle oruç bozulursa ne yapılmalı?
Eğer kişi zorla kusturmuş ve orucu bozulmuşsa, bu durumda sadece o günün kazası gerekir. Ancak, istemsiz kusmalarda kaza orucu tutulmasına gerek yoktur.
