Kur’an-ı Kerim’i doğru okumak, Arapça harflerin ve harekelerin doğru bir şekilde telaffuz edilmesini gerektirir. İki üstün, yani tenvin (ً), Arapçada kelimenin sonuna eklenen bir seslendirme işaretidir ve farklı kurallara göre okunur. Bu yazımızda Kur’an’da iki üstün işaretinin nasıl okunduğunu, hangi kurallara tabi olduğunu ve doğru telaffuz yöntemlerini ele alıyoruz.
Kur’an’da İki Üstün (Tenvin) Okunuş Kuralları
Kur’an-ı Kerim’de iki üstün (ً), kelimenin sonunda yer alan bir tenvin işaretidir ve genellikle “en” sesiyle okunur. Ancak, vakıf (durma) ve vasıl (devam etme) kurallarına bağlı olarak farklı şekillerde telaffuz edilebilir.
Vakıf (Durma) Halinde Okunuş
Kur’an okurken kelimenin sonunda durulması gerektiğinde, iki üstün (ً) sesi okunmaz. Bunun yerine “ün” veya “an” sesi yerine gelen bir uzatma harfi eklenir. Örneğin:
- رَحْمَةً (rahmeten) kelimesi durulduğunda “rahmeh” olarak okunur.
Vasıl (Devam Etme) Halinde Okunuş
Eğer kelimenin ardından gelen kelimeye geçilecekse, iki üstün “en” sesiyle okunur ve bir sonraki kelimeye bağlanır. Örneğin:
- كِتَابًا مُبِينًا (kitâben mubînen)
Burada iki üstün vasıl halinde “en” sesiyle okunur ve sonraki kelimeyle birleşerek akıcı bir şekilde okunur.
İki Üstün ile İlgili Özel Durumlar
Kur’an okurken iki üstün kullanımına bağlı olarak bazı özel durumlar ortaya çıkabilir.
İdgam (Birleştirme) Kuralları
İki üstün, kendisinden sonra belirli harfler geldiğinde idgam (birleştirme) kuralına tabi olabilir. Eğer ي, و, م, ن harflerinden biri gelirse, tenvin sesi bu harfe katılarak okunur.
İzhar (Açık Okuma) Kuralları
İki üstün işaretinden sonra boğaz harfleri olan أ, ه, ع, ح, غ, خ gelirse, tenvin açık bir şekilde okunur.
İhfa (Gizli Okuma) Kuralları
Tenvinden sonra ت, ث, ج, د, ذ, ز, س, ش, ص, ض, ط, ظ, ف, ق, ك harfleri gelirse, hafif bir burun sesi ile gizli bir şekilde okunur.
İklab (Dönüştürme) Kuralı
Eğer iki üstün işaretinden sonra ب (be) harfi gelirse, tenvin “mim” sesine dönüşerek okunur.
Sıkça Sorulan Sorular
Kur’an’da iki üstün okunuşu hakkında en sık sorulan soruların cevaplarını aşağıda bulabilirsiniz.
İki üstün ne anlama gelir?
İki üstün (ً), Arapçada tenvin adı verilen hareke işaretidir ve kelimenin sonunun “en” sesiyle bitmesini sağlar.
Kur’an’da iki üstün hangi durumlarda farklı okunur?
Eğer kelimenin sonunda durulacaksa (vakıf), iki üstün sesi kaybolur ve uzatma yapılır. Eğer bir sonraki kelimeye geçilecekse (vasıl), “en” sesiyle okunur.
İki üstün hangi harflerden önce farklı okunur?
- Boğaz harflerinden sonra açık (izhar) okunur.
- İdgam harflerinden sonra birleştirilerek okunur.
- İhfa harflerinden sonra hafif burun sesiyle okunur.
- Be (ب) harfinden önce “mim” sesine dönüşür.
İki üstün neden bazı kelimelerde farklı okunur?
İki üstün, Kur’an tilavetinde vakıf, vasıl ve tecvid kurallarına göre değişkenlik gösterebilir. Kelimenin konumuna göre farklı okunmasının sebebi budur.
İki üstün tüm kelimelerde bulunur mu?
Hayır, sadece belirli isimlerin sonunda iki üstün bulunur. Fiil ve harflerde iki üstün kullanılmaz.
Kur’an okurken iki üstün hatası yaparsam ne olur?
Kur’an okurken tecvid kurallarına uyulmadığında anlam değişebilir veya yanlış telaffuz edilmiş olur. Bu nedenle doğru okuma kurallarını öğrenmek önemlidir.
